Contents
Thuế thu nhập cá nhân (TNCN) là khoản đóng góp quan trọng của người lao động vào ngân sách nhà nước. Đối với thu nhập từ tiền lương, tiền công, phương pháp tính thuế phổ biến nhất được áp dụng là Biểu Thuế Tncn Lũy Tiến từng phần. Hiểu rõ biểu thuế này và cách tính giúp bạn nắm bắt nghĩa vụ thuế của mình một cách chính xác.
Thuế lũy tiến là gì? Đơn giản, đó là cách tính thuế mà theo đó, người có thu nhập càng cao thì mức thuế suất áp dụng trên phần thu nhập đó cũng càng tăng lên. Nguyên tắc này đảm bảo sự công bằng xã hội, khi những người có khả năng chi trả tốt hơn sẽ đóng góp phần lớn hơn vào ngân sách. Biểu thuế TNCN lũy tiến từng phần tại Việt Nam phản ánh rõ nguyên tắc này qua các mức thuế suất tăng dần theo từng nấc thu nhập.
Hiểu Đúng Về Thuế Lũy Tiến Từng Phần
Trong hệ thống thuế TNCN, khái niệm “lũy tiến” chỉ sự gia tăng của thuế suất khi thu nhập tăng lên. Phương pháp lũy tiến từng phần được áp dụng cho thu nhập từ tiền lương, tiền công, kinh doanh. Điều này có nghĩa là thu nhập của bạn sẽ được chia thành nhiều phần, và mỗi phần sẽ chịu một mức thuế suất khác nhau, thấp nhất là 5% và cao nhất có thể lên tới 35%.
Phương pháp này khác với thuế suất cố định (ví dụ: 10% cho mọi mức thu nhập chịu thuế). Với lũy tiến, phần thu nhập đầu tiên chịu mức thuế thấp, phần thu nhập cao hơn chịu mức thuế cao hơn. Tổng số thuế phải nộp là tổng của số thuế tính trên từng phần thu nhập theo các mức thuế suất tương ứng. Việc áp dụng biểu thuế lũy tiến từng phần giúp phân bổ gánh nặng thuế công bằng hơn giữa các nhóm thu nhập.
Biểu Thuế TNCN Lũy Tiến Từng Phần Hiện Hành Với 7 Bậc
Theo quy định hiện hành (cụ thể là Thông tư 111/2013/TT-BTC), biểu thuế TNCN áp dụng cho thu nhập từ tiền lương, tiền công có 7 bậc. Mỗi bậc tương ứng với một khoảng thu nhập tính thuế nhất định và một mức thuế suất cụ thể. Dưới đây là bảng tóm tắt biểu thuế này:
| Bậc | Thu nhập tính thuế /tháng | Thuế suất | Cách tính số thuế phải nộp (Cách 1) | Cách tính số thuế phải nộp (Cách 2 – Rút gọn) |
|---|---|---|---|---|
| 1 | Đến 5 triệu đồng (trđ) | 5% | 0 trđ + 5% TNTT | 5% TNTT |
| 2 | Trên 5 trđ đến 10 trđ | 10% | 0,25 trđ + 10% TNTT trên 5 trđ | 10% TNTT – 0,25 trđ |
| 3 | Trên 10 trđ đến 18 trđ | 15% | 0,75 trđ + 15% TNTT trên 10 trđ | 15% TNTT – 0,75 trđ |
| 4 | Trên 18 trđ đến 32 trđ | 20% | 1,95 trđ + 20% TNTT trên 18 trđ | 20% TNTT – 1,65 trđ |
| 5 | Trên 32 trđ đến 52 trđ | 25% | 4,75 trđ + 25% TNTT trên 32 trđ | 25% TNTT – 3,25 trđ |
| 6 | Trên 52 trđ đến 80 trđ | 30% | 9,75 trđ + 30% TNTT trên 52 trđ | 30 % TNTT – 5,85 trđ |
| 7 | Trên 80 trđ | 35% | 18,15 trđ + 35% TNTT trên 80 trđ | 35% TNTT – 9,85 trđ |
Bảng trên cho thấy rõ, khi thu nhập tính thuế tăng từ bậc 1 lên bậc 7, mức thuế suất áp dụng cũng tăng tương ứng từ 5% đến 35%. Đây chính là đặc điểm cốt lõi của biểu thuế lũy tiến tncn.
Hướng Dẫn Tính Thuế TNCN Theo Biểu Lũy Tiến Qua Ví Dụ Thực Tế
Để hiểu rõ hơn cách áp dụng biểu thuế lũy tiến, chúng ta cùng xem xét một ví dụ cụ thể dựa trên hướng dẫn từ Thông tư 111/2013/TT-BTC.
Ví dụ: Bà C có tổng thu nhập từ tiền lương trong tháng là 40 triệu đồng. Bà đóng các khoản bảo hiểm bắt buộc (BHXH 7%, BHYT 1.5% trên lương). Bà đang nuôi dưỡng 2 con dưới 18 tuổi và không có các khoản đóng góp từ thiện, nhân đạo, khuyến học nào trong tháng đó.
Số thuế TNCN tạm nộp trong tháng của Bà C sẽ được tính như sau:
-
Xác định Thu nhập chịu thuế:
- Thu nhập chịu thuế của Bà C chính là tổng thu nhập từ lương: 40.000.000 đồng.
-
Xác định các khoản được giảm trừ:
- Giảm trừ gia cảnh cho bản thân: 9.000.000 đồng (Lưu ý: Mức giảm trừ gia cảnh hiện tại có thể đã thay đổi so với ví dụ này, nhưng nguyên tắc tính vẫn giữ nguyên).
- Giảm trừ gia cảnh cho 02 người phụ thuộc (2 con): 3.600.000 đồng/người/tháng × 2 = 7.200.000 đồng.
- Các khoản bảo hiểm bắt buộc: 40.000.000 đồng × (7% + 1.5%) = 3.400.000 đồng.
- Tổng cộng các khoản được giảm trừ: 9.000.000 + 7.200.000 + 3.400.000 = 19.600.000 đồng.
-
Xác định Thu nhập tính thuế:
- Thu nhập tính thuế = Thu nhập chịu thuế – Tổng các khoản giảm trừ
- Thu nhập tính thuế của Bà C: 40.000.000 – 19.600.000 = 20.400.000 đồng.
-
Tính số thuế phải nộp theo biểu lũy tiến từng phần:
Với thu nhập tính thuế là 20.400.000 đồng/tháng, Bà C thuộc vào bậc 4 của biểu thuế (Trên 18 trđ đến 32 trđ). Chúng ta có thể áp dụng một trong hai cách tính:-
Cách 1: Tính theo từng bậc:
- Bậc 1 (đến 5 trđ): 5.000.000 × 5% = 250.000 đồng
- Bậc 2 (trên 5 trđ đến 10 trđ): (10.000.000 – 5.000.000) × 10% = 500.000 đồng
- Bậc 3 (trên 10 trđ đến 18 trđ): (18.000.000 – 10.000.000) × 15% = 1.200.000 đồng
- Bậc 4 (trên 18 trđ đến 32 trđ): Phần thu nhập tính thuế còn lại thuộc bậc này là 20.400.000 – 18.000.000 = 2.400.000 đồng. Số thuế tính trên phần này là 2.400.000 × 20% = 480.000 đồng.
- Tổng số thuế phải nộp: 250.000 + 500.000 + 1.200.000 + 480.000 = 2.430.000 đồng.
-
Cách 2: Tính theo phương pháp rút gọn:
- Áp dụng công thức cho bậc 4: Thuế = Thu nhập tính thuế × Thuế suất – Số trừ tại bậc đó.
- Thuế = 20.400.000 × 20% – 1.650.000 = 4.080.000 – 1.650.000 = 2.430.000 đồng.
Cả hai cách đều cho ra kết quả giống nhau: Số thuế TNCN Bà C phải tạm nộp trong tháng là 2.430.000 đồng.
-
Ví dụ này minh họa cách lương bao nhiêu thì đóng thuế thu nhập cá nhân và tính như thế nào dựa trên các bậc lũy tiến. Việc hiểu rõ các khoản giảm trừ và áp dụng đúng biểu thuế là chìa khóa để xác định chính xác nghĩa vụ thuế.
Biểu Thuế Lũy Tiến TNCN Ở Một Số Quốc Gia Khác
Hầu hết các quốc gia trên thế giới đều áp dụng hệ thống thuế lũy tiến đối với thu nhập cá nhân, đặc biệt là từ tiền lương, tiền công. Điều này nhằm đảm bảo những người có thu nhập cao hơn sẽ đóng góp tỷ lệ thuế cao hơn. Mức thuế suất và số bậc thuế có sự khác biệt giữa các quốc gia, phản ánh chính sách kinh tế – xã hội riêng.
Chẳng hạn, theo thông tin từ Bộ Tài chính Việt Nam, biểu thuế suất lũy tiến TNCN ở một số nước vào thời điểm tham khảo như sau:
- Myanmar: áp dụng mức thuế suất từ 1% đến 25% cho thu nhập từ tiền lương, tiền công.
- Singapore: thuế suất lũy tiến từ 0% đến 22%.
- Philippin: thuế suất từ 5% đến 32%.
- Malaysia: đối với cá nhân cư trú, thuế suất lũy tiến từ 1% đến 28%.
- Mỹ: có nhiều bậc thuế với mức thấp nhất 10% và cao nhất có thể lên tới 39.6%.
- Hàn Quốc: thuế suất lũy tiến từ 6% đến 40%, riêng người nước ngoài có thể chọn áp dụng mức thuế suất cố định 19% cho thu nhập tại Hàn Quốc.
Sự so sánh này cho thấy Việt Nam cũng nằm trong xu hướng chung của thế giới về việc áp dụng thuế lũy tiến để đảm bảo công bằng trong nghĩa vụ thuế dựa trên khả năng thu nhập.
Kết Luận
Hiểu và nắm vững biểu thuế tncn lũy tiến không chỉ giúp bạn tính toán chính xác số thuế phải nộp mà còn giúp bạn chủ động hơn trong việc quản lý tài chính cá nhân. Hệ thống 7 bậc thuế với các mức thuế suất tăng dần thể hiện rõ nguyên tắc công bằng: thu nhập cao hơn chịu thuế nhiều hơn.
Nếu bạn cần tra cứu thông tin về mã số thuế hoặc khám phá thêm các bài viết chi tiết về các khoản giảm trừ, cách tính thuế, hay tìm hiểu thu nhập bao nhiêu thì đóng thuế dựa trên thu nhập thực tế của mình, hãy truy cập website Tra cứu mã số thuế cá nhân để sử dụng các tiện ích hỗ trợ. Việc cập nhật kiến thức về thuế là điều cần thiết cho mỗi cá nhân lao động.
Tài liệu tham khảo:
- Thông tư 111/2013/TT-BTC Hướng dẫn Luật thuế thu nhập cá nhân và Nghị định 65/2013/NĐ-CP (Nguồn: Thư viện Pháp luật)
- Thông tin so sánh biểu thuế các nước (Nguồn: Bộ Tài chính Việt Nam, tại thời điểm bài viết gốc)