Bị lừa vay tiền qua app nhưng không nhận được tiền: Bạn có cần trả nợ?

Vay tiền qua ứng dụng (app) di động ngày càng phổ biến, mang lại sự tiện lợi nhưng cũng tiềm ẩn nhiều rủi ro lừa đảo. Một trong những tình huống oái oăm mà nhiều người gặp phải là Vay Tiền Qua App Nhưng Không Nhận được Tiền nhưng vẫn bị các đối tượng đòi nợ, thậm chí yêu cầu nộp thêm phí để “sửa lỗi”. Vậy, khi rơi vào hoàn cảnh này, bạn có thực sự phải trả nợ và pháp luật sẽ xử lý ra sao? Để làm rõ vấn đề này, chúng tôi đã có cuộc trao đổi với Luật sư Nguyễn An Bình, Trưởng Văn phòng luật sư Nguyễn An Bình và cộng sự (Đoàn luật sư TP Hà Nội), chuyên gia pháp lý về các vấn đề liên quan đến giao dịch dân sự và hình sự. Trước khi quyết định vay tiền ở bất kỳ đâu, việc tìm hiểu kỹ về điều kiện vay tiền chính thống là vô cùng cần thiết để tự bảo vệ mình.

Chân dung Luật sư Nguyễn An Bình tư vấn về lừa đảo vay tiền qua app

Vay tiền qua app nhưng không nhận được tiền, có phải trả nợ không?

Luật sư Nguyễn An Bình cho biết, hiện tượng vay tiền qua app không còn xa lạ. Bên cạnh những lợi ích như thủ tục nhanh gọn, giải ngân tức thì nếu vay đúng nơi, đúng chỗ, thì cũng có không ít trường hợp người dân bị lừa đảo khi vay tiền qua app nhưng không nhận được tiền thực tế vào tài khoản.

Ví dụ điển hình là tình huống bạn đăng ký vay, app thông báo đã giải ngân nhưng khoản tiền lại không về thẻ ngân hàng cá nhân do “sai số tài khoản”. Sau đó, bạn bị yêu cầu đóng phí để “sửa lỗi” hoặc bị đe dọa phải trả nợ gốc và lãi dù chưa nhận được tiền. Luật sư khẳng định, đây chính là một trong những thủ đoạn lừa đảo phổ biến của các app tín dụng đen.

Về bản chất, nếu bạn chưa nhận được khoản tiền vay, nghĩa là tài sản vay chưa được chuyển giao một cách hợp lệ. Theo Điều 463 Bộ luật Dân sự 2015 (sửa đổi, bổ sung 2017), hợp đồng vay tài sản được định nghĩa là “sự thỏa thuận giữa các bên, theo đó bên cho vay giao tài sản cho bên vay; khi đến hạn trả, bên vay phải hoàn trả cho bên cho vay tài sản cùng loại theo đúng số lượng, chất lượng và chỉ phải trả lãi nếu có thỏa thuận hoặc pháp luật có quy định.”

Như vậy, yếu tố then chốt để hợp đồng vay có hiệu lực là việc bên cho vay đã “giao tài sản” cho bên vay. Khi bạn chưa hề nhận được tiền, thì không có hợp đồng vay tài sản nào được hình thành giữa hai bên. Do đó, không phát sinh quyền đòi lại tài sản từ phía app và cũng không phát sinh nghĩa vụ trả nợ gốc hay lãi của bạn. Mọi yêu cầu đòi nợ trong trường hợp này đều là vô căn cứ và không có giá trị pháp lý. Bạn không có trách nhiệm phải trả bất kỳ khoản tiền nào cho khoản vay “ảo” này. Đây là thông tin quan trọng giúp nhiều người lo lắng hậu quả khi không trả nợ vay app có thể yên tâm hơn.

Pháp luật xử lý thế nào với hành vi lừa đảo vay tiền qua app?

Mặc dù pháp luật không cấm hình thức cho vay tiền online qua app, nhưng nếu lợi dụng hình thức này để thực hiện các hành vi vi phạm pháp luật, những đối tượng lừa đảo sẽ phải đối mặt với các mức xử lý nghiêm khắc. Cụ thể, Luật sư Nguyễn An Bình phân tích các tội danh có thể bị truy cứu:

Tội cho vay nặng lãi trong giao dịch dân sự (Điều 201 Bộ luật Hình sự 2015, sửa đổi, bổ sung 2017): Nếu các app này cho vay với lãi suất cao gấp 05 lần trở lên so với mức lãi suất cao nhất quy định trong Bộ luật Dân sự, và thu lợi bất chính từ 30.000.000 đồng đến dưới 100.000.000 đồng (hoặc đã bị xử phạt hành chính/kết án về hành vi này mà còn vi phạm), thì có thể bị phạt tiền từ 50.000.000 đồng đến 200.000.000 đồng hoặc cải tạo không giam giữ đến 03 năm.
Tội làm nhục người khác (Điều 155 Bộ luật Hình sự 2015, sửa đổi, bổ sung 2017) và Tội vu khống (Điều 156 Bộ luật Hình sự 2015, sửa đổi, bổ sung 2017): Các hành vi như đăng tải thông tin “bóc phốt”, bôi nhọ, đe dọa người vay trên mạng xã hội với nội dung sai sự thật (ví dụ: “quỵt tiền”, “bỏ trốn”) nhằm hạ thấp uy tín, danh dự người khác có thể bị xử lý hình sự. Tùy theo mức độ, hình phạt có thể là phạt tiền từ 10.000.000 đồng đến 50.000.000 đồng, cải tạo không giam giữ đến 02 năm hoặc phạt tù từ 03 tháng đến 01 năm.
Tội lừa đảo chiếm đoạt tài sản (Điều 174 Bộ luật Hình sự 2015, sửa đổi, bổ sung 2017): Đối với hành vi cho vay tiền nhưng không gửi tiền, mà lại đòi nợ và yêu cầu chuyển tiền phí để chiếm đoạt tài sản của người dân, các đối tượng này có thể bị truy cứu trách nhiệm hình sự về tội lừa đảo chiếm đoạt tài sản.
Tội đe dọa giết người (Điều 133 Bộ luật Hình sự 2015, sửa đổi, bổ sung 2017): Nếu có hành vi gửi điện thoại, tin nhắn đe dọa mà có căn cứ làm người bị đe dọa thực sự lo sợ về việc đó hoặc cho rằng hành vi đó có thể xảy ra, thì kẻ vi phạm có thể bị phạt cải tạo không giam giữ đến 03 năm hoặc phạt tù từ 06 tháng đến 03 năm.
Xử phạt vi phạm hành chính (Điều 102 Nghị định 15/2020/NĐ-CP): Hành vi tung tin sai sự thật, giả mạo trên mạng xã hội nhằm đe dọa, quấy rối, xuyên tạc, vu khống, xúc phạm uy tín, danh dự, nhân phẩm của người khác, hoặc tiết lộ thông tin cá nhân mà chưa đến mức truy cứu hình sự, có thể bị phạt tiền từ 10.000.000 đồng đến 20.000.000 đồng.

Những điều cần làm ngay khi bị lừa vay tiền qua app

Nếu không may trở thành nạn nhân của chiêu trò vay tiền qua app nhưng không nhận được tiền và bị đòi nợ, bạn cần bình tĩnh và thực hiện các bước sau để bảo vệ bản thân và phối hợp với cơ quan chức năng:

Thu thập và lưu giữ chứng cứ: Chụp ảnh màn hình tất cả các tin nhắn, đoạn hội thoại (ghi âm nếu có thể), thông báo trên app, số điện thoại liên hệ, số tài khoản ngân hàng mà bạn được yêu cầu chuyển tiền phí hoặc các giao dịch chuyển tiền đã thực hiện do bị lừa. Sao kê tài khoản ngân hàng cũng là một tài liệu quan trọng. Những chứng cứ này sẽ là cơ sở vững chắc cho quá trình điều tra.
Yêu cầu nhà mạng hỗ trợ: Liên hệ với nhà cung cấp dịch vụ viễn thông của bạn (như Viettel, Mobifone, Vinaphone) để yêu cầu kiểm tra, chặn các số điện thoại quấy rối, đe dọa. Việc này giúp giảm thiểu sự phiền phức và áp lực tâm lý. Bạn cũng có thể xem xét đánh giá uy tín các app vay tiền để tự trang bị kiến thức cho mình và tránh xa những ứng dụng có dấu hiệu bất thường.
Trình báo cơ quan chức năng: Nếu các hành vi quấy rối, đe dọa gây tổn hại nghiêm trọng đến danh dự, uy tín, sức khỏe tinh thần của bạn, hãy nhanh chóng trình báo sự việc tới Cơ quan Cảnh sát Điều tra, Viện Kiểm sát hoặc Công an nơi bạn cư trú. Việc tố giác kịp thời sẽ giúp cơ quan chức năng sớm vào cuộc, triệt phá các đường dây lừa đảo và ngăn chặn chúng tiếp tục gây hại cho những người khác. Để tìm hiểu thêm về các dịch vụ tài chính điện tử, bạn có thể tham khảo tìm hiểu về Viettel Money như một kênh thông tin đáng tin cậy.

Kết luận

Tình trạng vay tiền qua app nhưng không nhận được tiền và bị đòi nợ là một hình thức lừa đảo tinh vi, lợi dụng sự thiếu hiểu biết và khó khăn tài chính của nhiều người. Điều quan trọng nhất cần nhớ là: Nếu bạn chưa thực sự nhận được tiền từ app vay, bạn không có nghĩa vụ phải trả nợ gốc hay lãi. Pháp luật đã có những quy định rõ ràng để bảo vệ người dân và xử lý nghiêm minh các hành vi lừa đảo, đe dọa. Hãy luôn nâng cao cảnh giác, tìm hiểu kỹ thông tin về các ứng dụng tài chính trước khi sử dụng. Khi không may trở thành nạn nhân, đừng hoang mang mà hãy chủ động thu thập chứng cứ và trình báo cơ quan chức năng để được hỗ trợ và bảo vệ quyền lợi hợp pháp của mình.

Tài liệu tham khảo

Bộ luật Dân sự 2015 (sửa đổi, bổ sung 2017)
Bộ luật Hình sự 2015 (sửa đổi, bổ sung 2017)
Nghị định 15/2020/NĐ-CP của Chính phủ về xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực bưu chính, viễn thông, tần số vô tuyến điện, công nghệ thông tin và giao dịch điện tử.
Tư vấn pháp lý từ Luật sư Nguyễn An Bình, Trưởng Văn phòng luật sư Nguyễn An Bình và cộng sự (Đoàn luật sư TP Hà Nội).